Pasternak – warzywo z historią i charakterem
Pasternak to warzywo, które przez wieki było nieodłącznym elementem europejskiej kuchni. Zanim ziemniaki zdominowały nasze stoły, to właśnie pasternak królował w zupach, gulaszach i pieczonych daniach. W średniowieczu uchodził za afrodyzjak, a w starożytnym Rzymie wierzono, że jego korzeń zwiększa potencję. Dziś, choć nieco zapomniany, przeżywa swój renesans – i to nie bez powodu!
Pasternak należy do rodziny baldaszkowatych (Apiaceae), jest bliskim kuzynem marchewki i pietruszki, z którymi często bywa mylony. Jego wrzecionowaty korzeń i pierzaste liście mogą wprowadzać w błąd, jednak smak i właściwości odżywcze czynią go wyjątkowym. Warto wiedzieć, że dzikie odmiany pasternaku można pomylić z trującym barszczem Sosnowskiego, dlatego najlepiej wybierać warzywa z pewnych źródeł.
Skarbnica zdrowia – wartości odżywcze pasternaku
Pasternak to prawdziwa bomba witaminowa! W 100 g surowego warzywa znajdziemy około 75 kcal, 18 g węglowodanów (w tym aż 4,9 g błonnika), 1,2 g białka i zaledwie 0,3 g tłuszczu. To także solidna dawka witaminy C (26% dziennego zapotrzebowania), kwasu foliowego, witaminy K oraz aż 375 mg potasu – pierwiastka niezbędnego dla zdrowia serca i regulacji ciśnienia krwi.
Największym atutem pasternaku jest wysoka zawartość błonnika rozpuszczalnego, który wspiera układ krążenia, obniżając poziom „złego” cholesterolu LDL. Badania opublikowane w „The American Journal of Clinical Nutrition” pokazują, że każde dodatkowe 5 g błonnika w diecie może zmniejszyć LDL o 5,6 mg/dL. To świetna wiadomość dla osób dbających o zdrowe serce!
Pasternak dla serca i jelit – co mówią badania?
Regularne spożywanie pasternaku to nie tylko smaczny, ale i zdrowy wybór. Najnowsze badania z 2025 roku, opublikowane w „Science of Food”, wykazały, że ekstrakty z pasternaku obniżają poziom triglicerydów i cholesterolu całkowitego, jednocześnie podnosząc poziom „dobrego” cholesterolu HDL. To oznacza, że pasternak może być ważnym elementem profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych.
Ale to nie wszystko! Pasternak wzmacnia barierę jelitową, ogranicza przenikanie toksyn i chroni wątrobę przed uszkodzeniami. Zawiera również cenne związki bioaktywne – falcarinol i falcarindiol – które wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Im starszy i dojrzalszy korzeń, tym więcej tych substancji, a co za tym idzie – większa ochrona przed stresem oksydacyjnym i wolnymi rodnikami.
Pasternak w kuchni – jak go wykorzystać?
Pasternak to prawdziwy kameleon w kuchni! Surowy, pokrojony w słupki lub starty do surówki, zachwyca chrupkością i subtelną słodyczą. Po ugotowaniu lub upieczeniu nabiera karmelowej głębi, która doskonale komponuje się z ziołami – rozmarynem, tymiankiem czy szałwią. Można go blendować na kremowe zupy, dodawać do gulaszy czy piec w plastrach jako zdrową przekąskę. Jego wszechstronność sprawia, że z łatwością zastąpi ziemniaki w puree czy zapiekankach.
Pasternak świetnie współgra z drobiem, rybami i innymi warzywami korzeniowymi. W duecie z ziemniakami tworzy lżejsze, bardziej odżywcze puree – wystarczy zmiksować oba warzywa w proporcji pół na pół. W pieczeniach czy ragù pasternak uwalnia słodycz, która równoważy intensywność mięsnych smaków. Dla wegetarian sprawdzi się jako baza do warzywnych placuszków lub dodatek do pieczonych warzyw z oliwą i czosnkiem.
Przepis na zdrową przekąskę z pasternaku
Chcesz spróbować pasternaku w nowej odsłonie? To proste! Pokrój pasternak w cienkie plastry, skrop oliwą z oliwek, posyp posiekanym czosnkiem, solą morską i świeżym tymiankiem. Piecz w piekarniku nagrzanym do 200°C przez 20-25 minut, aż plastry zyskają złociste, chrupiące brzegi. Podawaj jako zdrową alternatywę dla frytek lub elegancki dodatek do obiadu. Świetnie smakuje z jogurtowym dipem z dodatkiem soku z cytryny!
Pasternak – warzywo na medal!
Pasternak to nie tylko smak, ale i zdrowie. Wspiera serce, dba o jelita, chroni przed chorobami i świetnie smakuje. Warto dać mu szansę i włączyć do codziennego menu – nie tylko jako zamiennik ziemniaków, ale także jako samodzielną, pyszną przekąskę. Spróbuj już dziś i przekonaj się, jak wiele możesz zyskać!
Źródło: terazgotuje.pl
